Në kalendarin e krishterë, 26 tetori është dita e Shën Dhimitrit, një ndër martirët më të njohur dhe më të nderuar të Kishës Lindore. Por përtej përkujtimit fetar, kjo ditë është një ftesë për të kujtuar një vlerë që rrallë përmendet sot, forcën e shpirtit që nuk dorëzohet edhe përballë frikës, padrejtësisë apo pushtetit. Shën Dhimitri lindi në Selanik, në fund të shekullit të tretë, në kohën e perandorit Dioklecian, një nga sundimtarët më të ashpër ndaj të krishterëve. Ai ishte bir i një familjeje fisnike, i arsimuar dhe i njohur për urtësinë e tij. Falë aftësive dhe karakterit, Dhimitri u emërua oficer i lartë në ushtrinë romake, me detyrën për të mbrojtur qytetin e Selanikut.
Por ndryshe nga shumë të tjerë, Dhimitri nuk u përkul para perandorit, as nuk pranoi të mohojë besimin e tij. Në një kohë kur feja e krishterë ishte e ndaluar dhe ndëshkohej me vdekje, ai zgjodhi të flasë hapur për dashurinë dhe mëshirën hyjnore. Kur perandori mori vesh se Dhimitri predikonte fenë e ndaluar e ftoi përpara tij dhe i kërkoi të hiqte dorë nga Krishti. Dhimitri, me qetësinë e njeriut që di të vdesë për të vërtetën, iu përgjigj: “ Ti mund të më marrësh jetën por jo besimin.Sepse besimi im nuk është i trupit por i shpirtit.” Për këtë guxim, ai u burgos në një qeli të errët por edhe aty, nuk pushoi së inkurajuari të rinjtë që ta ruanin besimin dhe shpresën. Thuhet se në burg e vizitoi një djalë i ri, Nestori, i cili kërkoi bekimin e tij për të sfiduar një gladiator të pamëshirshëm, që mburrej se vret të krishterët për argëtimin e perandorit. Dhimitri e bekoi me fjalët: “Edhe në dobësi, Zoti jep forcë.” Nestori fitoi betejën por u vra menjëherë pas saj. Kur perandori mësoi se Dhimitri e kishte bekuar, urdhëroi që ai të vritej në burg dhe aty, në heshtje e në dritë të zbehtë, ai dha shpirt, por jo dorëheqje nga dashuria. Pas vdekjes, qyteti i Selanikut përjetoi mrekulli të shumta që i atribuoheshin ndërmjetësimit të Shën Dhimitrit. Thuhej se nga varri i tij buronte vaj me aromë të ëmbël, simbol i mëshirës dhe i shërimit shpirtëror.
Në vendin ku ai u varros, u ngrit Bazilika e Shën Dhimitrit, që edhe sot mbetet një nga monumentet më të rëndësishme të krishterimit lindor. Ndërsa në artin bizantin, ai paraqitet zakonisht si ushtar me shpatë dhe shtizë por me një fytyrë të qetë dhe sy që nuk njohin urrejtje. Ky kontrast midis forcës dhe butësisë është thelbi i figurës së tij, një luftëtar që lufton me dashuri, jo me armë. Ndërsa në traditën popullore shqiptare, Shën Dhimitri njihet si dita që “sjell dimrin”. Por kjo nuk është vetëm një thënie për motin. Është një kujtesë simbolike se edhe dimri i shpirtit, ftohtësia, frika, vështirësia sjellin me vete mundësinë për t’u forcuar. Ashtu si toka që pushon për t’u rigjallëruar në pranverë edhe njeriu ka nevojë për periudha qetësie dhe reflektimi, për të rritur rrënjët e besimit. Në shumë zona të Shqipërisë e të Kosovës, kjo ditë kremtohet me drekë familjare, ndezje qirinjsh dhe lutje për mirësi. Familjet që mbajnë emrin “Dhimitër” e nderojnë me gostira të ngrohta, ku më e rëndësishmja nuk është ushqimi por drita e shpirtit që përcillet në shtëpi. Në ditët e sotme, kur bota duket e lodhur nga zhurma dhe egoja, historia e Shën Dhimitrit flet më qartë se kurrë. Na mëson se forca nuk qëndron në zhurmë por në qëndrueshmëri, se trimëria e shpirtit është më e madhe se ajo e trupit dhe se njeriu fiton jo kur godet por kur qëndron me dinjitet në të vërtetën e tij. Të jesh si Shën Dhimitri nuk do të thotë të jesh hero në legjendë, do të thotë të mos lejojmë që frika të na bëjë të padrejtë, të mos lejojmë që urrejtja të na marrë shpirtin. Sepse çdo herë që zgjedhim dashurinë mbi hakmarrjen, dritën mbi errësirën, faljen mbi inatin, ne ringjallim frymën e Shenjtorit brenda nesh.
Ndaje
