Mbrëmë, në një skaj të qytetit, skena e ngritur në shetitore ndriçohej nga dritat shumëngjyrëshe dhe jehonte nga muzika që i jepnin ritëm atmosferes ndërsa në skajin tjetër, pylli i Poros digjej në heshtje dhe tymi, si një kujtesë e zymtë e diçkaje që nuk duhej harruar, zbriste ngadalë mbi qendrën e vjeter te qytetit duke e mbuluar me një perde gri që nuk e ndalte dot as muzika më e fortë. Ka një moment në jetën e një qyteti kur gëzimi i shtirur mund të tingëllojë më fort se zërat që kërkojnë ndihmë, kur ndriçimi i skenës mbivendoset mbi errësirën reale të një përditshmërie të brishtë, kur spektakli zë vendin e reflektimit dhe estetika shërben si strehë për të mos parë atë që është më thelbësore, boshllëkun e brendshëm të një strukture që përpiqet të ruajë fasadën, ndërkohë që përbëhet nga elementë që nuk lidhen më me jetën e përditshme por me një imagjinatë të komanduar për konsum të shpejtë publik. Kjo është ndjesia që me përcjell Vlora në ditët e fundit të këtij sezoni turistik, një qytet që përmbyll verën me një koncert të zhurmshëm, në të cilin përfshihen efekte skenike marramendëse dhe shpenzime që nuk guxojnë të diskutohen publikisht, ndërkohë që në të njëjtën kohë, vetëm pak kilometra më tej, pylli i Poros digjej nën vëmendjen e lodhur të disa zjarrfikësve të cilët jo vetëm që nuk morën një ftesë për të qenë pjesë e festës por as ndjesën që duhej të vinte si mirënjohje minimale për përkushtimin e tyre të heshtur. Nëse ky sezon do të kujtohet për diçka, nuk do të jetë për ngjyrat e disa aktiviteteve apo për shifrat e dyshuara të turistëve të ardhur por për zjarret që përfshinë nga Delvina e deri ne Selenice, per atë tym të dendur që shpesh herë e bënte ajrin të palotueshëm duke e zëvendësuar aromën e kripës së detit me shijen e hirit dhe të mungesës së përgatitjes institucionale. Ndërsa pushuesit qëndronin përballë detit me një gotë freskuese në dorë, në anën tjetër të horizontit, burrat e shërbimit zjarrfikës përballeshin me flakë që nuk njihnin orar, me mjete të vjetruara e shpesh të papërshtatshme, pa maska mbrojtëse, pa ujë të mjaftueshëm dhe në shumë raste, edhe pa garanci për pagesat që u takojnë për punën jashtë orarit. Dhe kjo është ndoshta ironia më e thellë që karakterizon këtë verë në jug teksa zjarrfikësit shuanin zjarret, qyteti përgatiste skenën për të ndezur reflektorët. Nese Vlora do të ishte një imazh do të ishte një fotografi e mrekullueshme e shkrepur nga një dron, një horizont me dritë, një shëtitore që shkelqen dhe ndërtime që ngjiten drejt qiellit, por nëse e shikon me sy të lirë dhe ecën rrugëve të lagjeve të saj, ndeshesh me rrugë të paasfaltuara, me kanalizime të prishura, me rrjedhje të ujërave të zeza që zbresin drejt detit pa ndonjë ndërhyrje, me mbeturina të mbledhura në qoshe që digjen herë pas here për të mos u parë dhe me një trafik që nuk kontrollohet as nga nxehtësia as nga logjika urbane. Dhe ndërsa raportet e institucioneve flasin për “rekorde turistësh”, askush nuk guxon të thotë se si u ndjenë ata turistë, çfarë përvoje morën, çfarë panë dhe mbi të gjitha çfarë do të tregojnë kur të kthehen në vendin e tyre. Ndaj fasada eshte kthyer si mjet harrese dhe jo si shenjë zhvillimi. Në Shqipëri, ndoshta më shumë se kudo tjetër, kemi ndërtuar një marrëdhënie të rrezikshme me fasadën jo si element dekorativ por si strategji e qëllimshme për të fshehur të vërtetën. Ne nuk ndërtojmë për të zgjidhur probleme por për të lënë mbresa. Nuk investojmë në sistem por në pamje. Nuk i bëjmë gjërat më mirë, i bëjmë të duken më mirë. Dhe koncerti i fundit mbreme në Vlorë më shumë se një event ishte një ilustrim i kësaj filozofie, një spektakël që synonte të zëvendësonte kujtesën me ndjesi të përkohshme, një rrëmujë zërash që mundohej të mbyste çdo kritikë, një skenë që ngritej jo për të kremtuar një sukses por për të mbuluar mungesën e tij. Po sikur muzika t’u kushtohej atyre që nuk e kërkuan asnjëherë atë? A nuk do të ishte më e ndershme që një pjesë e atyre shpenzimeve të fryra të dedikoheshin për organizimin e një aktiviteti simbolik, të përulur, por të ndjerë, në nder të zjarrfikësve të këtij qyteti? A nuk do të ishte më kuptimplotë që ata që qëndruan netë të tëra pa gjumë, që luftuan me flakët kur të gjithë ne fshiheshim pas ajrit te ftohte te kondicionerit të kishin mundësinë të përmendeshin në një mikrofon, në vend që të mbeteshin nje permendje e zbehte në fund të sezonit? Sepse për ta nuk ka pasur fishekzjarrë, nuk ka pasur spot promocional, nuk ka pasur ftesë protokollare. Ka pasur vetëm pluhur, nxehtësi dhe një detyrë që ata e kanë mbajtur pa u ankuar. Në ditët që vijnë, reflektorët do të zhbëhen, kabllot do të mblidhen, skena do të çmontohen dhe qyteti do të kthehet në rrjedhën e tij të zakonshme. Por kush do t’i numërojë faturat që lanë pas këto netë feste? Kush do të përpilojë raportet e asaj që nuk u tha? Kush do të përgjigjet për pyetjet që nuk u bënë? A do të mbillen pyjet që u dogjën? A do të përmirësohen strukturat e emergjencës civile? A do të ndihmohen banorët e zonave të goditura? A do të paguhen zjarrfikësit për orët shtesë? A do të planifikohet ndryshe vera e ardhshme? Se di nese do marrim ndonjehere pergjigje por di te them se eleganca që mbulohet me ndriçim nuk është më elegancë është iluzion Muzika është një nga gjuhët më te embla të njerëzimit, ajo mund të ngushëllojë, të frymëzojë, të bashkojë. Por kur ajo vendoset si pengesë përballë të vërtetës kur bëhet mur që ndan qytetin nga ndërgjegjja, ajo humbet kuptimin e saj më të thellë dhe shndërrohet në një iluzion të hidhur, në një maskë që përpiqet të fshehë boshllëkun dhe mungesën e kujdesit, në një fasadë që i jep hijeshi një brendie të dërrmuar. Patjeter qe Vlora meriton të festojë , por jo në mënyrën që të shërojë me zhurmë plagët që lënë zjarrfikësit e harruar dhe pyjet e djegura , por të nderojë realisht ata që dhanë gjithçka për të mbrojtur qytetin dhe natyrën e tij. Festat duhet të jenë kurorëzim i punës dhe sakrificës jo mjete për të hedhur pluhur mbi errësirë. Në fund të ditës, muzika nuk mund të shuajë zjarret, por mund të ndezë ndërgjegjen nëse zgjedhim të dëgjojmë me vëmendje. Nëse jo, ajo do të mbetet thjesht një tingull i bukur që shuan vetëm turpin tonë.
