Teksa po shihja disa foto të vjetra, sytë mu ndalën në një imazh të thjeshtë, por te bukur në ndjesi: Kinkaleria e vogël e Metlliut dhe libraria në sheshin e Flamurit. Një fotografi e zverdhur nga koha, por që papritur më ktheu në ditët më të bukura të fëmijërisë sime. Dritaret e kujtesës u hapën njëra pas tjetrës jo vetëm për atë dyqan modest, por për të gjithë botën që ai përfaqësonte. Ka vende që nuk janë thjesht dyqane. Janë copëza jete, të mbështjella me aromë letre, zëra të dashur dhe ndonjëherë… me një akullore të shkrirë mes duarve fëminore. Libraria e vogël ku mbretëronte teta Adivija ishte më shumë se një vend shitjeje, ishte shtëpia e fjalës së parë të lexuar, e librave të përkëdhelur me dorë, e fletoreve të mbajtura si pasaporta ëndrrash. Në raftet e saj gjeje gjithçka, revistat për fëmijë dhe per pioneret, përralla që hapnin horizonte, përmbledhje me poezi që lexonim zëshëm. Dhurata më e çmuar ishte gjithmonë një libër i mbështjellë me kujdes, i zgjedhur me dashuri, i ruajtur me përkushtim. Ngjitur me të, kinkaleria e vogël e Metlliut, Një vend modest, por për ne ishte një univers me vete, vizore plastike, penë me bojë, goma me aromë lulesh, kapëse që shkëlqenin si lodra të ndaluara. Nuk blinim gjithmonë, por shkonim gjithmonë. Vetëm prania aty na jepte ndjesinë e përgatitjes për diçka të rëndësishme. Dhe më tej, si në një itinerar të mirëpërcaktuar fëmijërie, vinte pastiçeria e madhe me xhamat e tejdukshëm dhe frigoriferin e bardhë, ku akulloret me shije te cuditshme portokalli, frutash ne ngjyre roze dhe çokollate, ishin çmimi i vogël për një ditë të madhe. E prisnim radhën me durim dhe gëzim. Sepse çfarë kishte më të bukur sesa të blije ëmbëlsinë me një monedhë të vetme? Ndër dyqanet që përbënin zemrën e atij sheshi të vogël ishte edhe dyqani i fotografisë një vend magjik ku, për festa të veçanta, visheshim më bukur se zakonisht dhe bënim fotografi që sot janë thesare të familjes. Kujtimet me xhamin e aparatit dhe dritën e ngrohtë të studios janë të thella, edhe pse emri i fotografit nuk më mbetet qartë në mendje. Ai ishte pjesë e asaj historie që nuk harrohet, pjesë e një kohe kur çdo portret ishte një moment i ngrirë përjetësisht në kohë. Unë linda dhe u rrita aty pranë, në një shtëpi të bukur dykatëshe, me ballkon që shihte drejt sheshit të Flamurit, si një skenë madhështore e qytetit. Bankën perballe, katër topat e historisë, dhe pak më tutje, shtëpinë e familjes Sharraj, me tabelën e madhe që thërriste nga muret: “Lavdi PPSH”. Ato mure nuk ishin thjesht ndërtesa ishin faqe të hapura kohe. Afër tyre ishte lulishtja me stolat e drunjtë, ku pasditeve mblidheshim vajzat e lagjes, me biçikletat që i merrnim nga prindërit, duke ndjerë veten të rritura mes luleve dhe bisedave pa fund. Pranë lulishtes, shtëpia e Kenës, shoqes sime të përjetshme të fëmijërisë. Aty ku ndanin gjithçka, librin, lojën, ëndrrën. Dhe përballë, të heshtura, por gjithmonë të pranishme, Varrezat e Dëshmorëve. I shihnim me respekt, me një ndjesi që nuk kishte emër atëherë, por që më vonë e kuptuam, nderim për ata që bënë të mundur këtë jetë që jetonim me lirshmëri dhe gëzim. Këtë mozaik e mbyllte Shkolla “29 Nëntori” ajo ndërtesë me shkallë të larta dhe zëra nxënësish. Aty ku mësonim jo vetëm të shkruanim bukur, por edhe si të silleshim me botën, si ta donim qytetin tonë, dhe mbi të gjitha si të bëheshim njerëz të mirë. Sot, kur kaloj aty, ndjej një boshllëk të butë. Nuk është më teta Adivija, nuk janë raftet me libra, nuk është kinkaleria e ndritur, as radha e akulloreve. Por janë kujtimet të palëkundura që më flasin qetë, me një zë të brendshëm: “Mos harro nga ke lexuar për herë të parë, ku ke qeshur si fëmijë, dhe ku ke dashur gjithçka pa kushte.” Vlora ime nuk është thjesht një qytet në hartë. Është një melodi e fëmijërisë, një shesh që nuk zbehet, një kujtim që nuk vyshket, një ballkon që gjithmonë të fton të kthesh kokën pas për të përqafuar me zemër atë që kurrë s’u largua vërtet.
