Ndonjëherë mendoj se nëse Friedrich Niçe do të ecte sot mes nesh, nuk do të fliste me tone të larta, as nuk do të shpallte më të vërteta të rënda që bien mbi shpinën e njerëzimit si gurë mali. Mbase do të bënte thjesht atë që bëjnë të mëncurit, do të vështronte në heshtje. Do të shihte fytyra të zëna me një trishtim që nuk ka emër, njerëz që vrapojnë diku pa e ditur pse, të rinj që kërkojnë vërtetim në botën digjitale, ndërsa harrojnë të prekin tokën me këmbët e tyre të lodhura. Dhe atëherë, me një buzëqeshje që fsheh keqardhje, ai do të thoshte: “Njeriu është i humbur jo sepse nuk ka rrugë por sepse ka harruar të ecë drejt vetes.” Zarathustra i Niçes nuk është njeri i zakonshëm por një kujtesë e asaj që mund të bëhemi. Ai rikthehet nga vetmia me një bagazh drite por e kupton shpejt se turmat duan hijet dhe jo dritën. Ata kërkojnë ngrohtësinë e së zakonshmes, sigurinë e rregullit, moralin që i shpëton nga përgjegjësia e të menduarit. Dhe kjo është tragjedia jonë moderne, ne duam qetësi, jo të vërtetë. Duam miratim, jo lartësi. Duam të dukemi të mençur, jo të bëhemi të mençur. Në këtë botë të rrëmbyeshme, ku gjithçka ecën në ritmet e një muzike të shpejtë, njeriu ka harruar artin e ndalimit. Ka harruar të pyesë veten: “Kush jam? Çfarë dua? Ç’dëgjoj kur hesht?” Niçe e dinte se njeriu që nuk dëgjon veten bëhet i huaj në jetën e tij, si një udhëtar që harron adresën dhe vazhdon të ecë vetëm sepse të tjerët ecin. Ideja e mbinjeriut nuk ishte kurrë një thirrje për pushtet por për thellim. Mbinjeriu nuk është njeri i fortë por njeri i lirë. Ai nuk matet me muskuj por me guximin për të shkundur mendimet e vjetra. Ai nuk kërkon lavdi por të vërtetë dhe e vërteta, si diçka e brishtë dhe e rrezikshme, kërkon vetëm një gjë, që njeriu të mos fshihet pas turmës. E pastaj vjen ideja e kthimit të përjetshëm, ajo pyetje e tmerrshme dhe e bukur.Nëse çdo moment i jetës tënde do të kthehej pafundësisht, a do të jetoje po këtë jetë që ke sot? Kjo nuk është një teori metafizike por një pasqyrë. Një pasqyrë që të detyron të shohësh veten pa arsyetime, pa dekor, pa justifikime. Sa prej nesh do ta pranonin këtë rikthim? Sa prej nesh jetojnë një jetë që mund ta durojmë të kthehet edhe një herë? Mbase ky është çasti kur Niçe fliste më drejt me njeriun,kur e sfidonte ta merrte jetën e tij në duar, pa i kërkuar askujt leje. Dhe pikërisht për këtë arsye, “Kështu foli Zarathustra” është një libër që nuk të fton të besosh asgjë, por të dyshosh gjithçka. Të dyshosh turmën, rregullin, moralin, por mbi të gjitha, të dyshosh veten jo për ta dobësuar, por për ta zgjuar. Libri është një përkujtim i qetë se njeriu është gjithnjë në ndërtim. Se ne nuk jemi përfundim por proces. Se çdo njeri është një urë që duhur kaluar, jo një strehë ku mund të flenë frikërat. Në kohët tona, ku shpesh zhurma na bën të mpirë dhe qetësia na tremb, ku çdo opinion është i menjëhershëm dhe çdo gjykim i lehtë, Niçe do të thoshte se njeriu modern ka harruar të ngrihet mbi vetveten. Ka harruar të kërkojë lartësitë e tij dhe jo lartësitë e botës. Ka harruar të ndërtojë një jetë që mund ta përballojë rikthimin e përjetshëm.Dhe ndoshta kjo është arsyeja pse Zarathustra na duhet sot, sepse ai është zëri që nuk të kërkon të pajtohesh me të por të ngrihesh mbi veten tënde. Të bëhesh më i thellë se frika jote, më i gjerë se mendimi yt i djeshëm, më i lartë se pritshmëritë e botës. Njeriu nuk është hijet e tij, as turmat që e duartrokasin, as frikërat që e ndalin por ajo që guxon të bëhet.Dhe vetëm kur ta kujtojmë këtë, Zarathustra mund të rikthehet në malin e tij me qetësi,sepse më në fund do të ketë lënë pas njerëz që dinë të ecin vetë.
